ISK: protokoły sieci rozległych v1, pozdrawiam z Poznania ;-)

W4-INF-ISK.md

@@ -1,3 +1,19 @@
+# Protokoły rozległych sieci komputerowych
+
+Rozległe sieci komputerowe to sieci zlokalizowane na dużym obszarze geograficznym (region, kraj, kontynent, cały świat), służące do łączenia ze sobą i przesyłania danych między wieloma sieciami lokalnymi. Protokoły stosowane w sieciach rozległych obejmują pierwsze 2 lub 3 warstwy modelu ISO/OSI (fizyczną, łącza danych i sieciową).
+
+Podstawowy podział protokołów sieci rozległych wynika ze sposobu zestawiania połączenia (komutacji). Wyróżnia się:
+- komutację kanałów – gdzie każdemu połączeniu przydzielane są na wyłączność kolejne łącza między węzłem źródłowym a węzłem docelowym (zajmowane przez cały czas trwania połączenia), przez które następnie przesyłane są dane,
+- komutację pakietów – gdzie dane dzielone są na fragmenty (pakiety), które następnie przesyłane są przez wspólne łącza między kolejnymi węzłami sieci od źródła do celu; umożliwia to lepsze wykorzystanie łączy i łatwe omijanie uszkodzonych fragmentów sieci (jedna transmisja może się odbywać wieloma trasami) kosztem nieco większego opóźnienia transmisji, niż w przypadku komutacji kanałów,
+- komutację komórek – w zasadzie odmiana komutacji pakietów, w której dane dzieli się na komórki, w porównaniu z pakietami krótsze i posiadające zawsze taką samą długość (pakiety mają określoną tylko maksymalną długość); rozwiązanie opracowane z myślą o szybszym przełączaniu danych w węzłach sieci z zastosowaniem specjalizowanych układów cyfrowych (ASIC), obecnie straciło na znaczeniu z powodu wzrostu mocy obliczeniowej routerów i mniejszej elastyczności od komutacji pakietów.
+
+Kilka istotniejszych protokołów sieci rozległych to:
+- __PPP (Point-to-Point Protocol)__ – bazujący na komutacji kanałów protokół warstwy łącza danych, używany do zestawienia bezpośredniego połączenia i wymiany danych między dwoma węzłami sieci, może pracować bezpośrednio na interfejsach szeregowych lub być opakowywany w ramki innego protokołu warstwy 2 (__PPPoE__ – PPP over Ethernet, __PPPoA__ – PPP over ATM), obecnie często stosowany do transmisji danych na linii abonenckiej między siecią szkieletową operatora a urządzeniami klienta (między innymi NETIA i Orange wykorzystują PPPoE na łączach DSL) oraz do zestawiania wirtualnego połączenia w niektórych implementacjach sieci VPN (np. L2TP+IPSec),
+- __MPLS (Multi-protocol Label Switching)__ – protokół wykorzystujący komutację pakietów, opracowany niejako w celu rozszerzenia sieci IP o narzędzia inżynierii ruchu (chociaż teoretycznie może współpracować z dowolnym protokołem warstwy 3), wraz z protokołem IP podstawa działania dzisiejszych sieci szkieletowych; idea działania sieci MPLS opiera się
+na przełączaniu etykiet, które identyfikują kolejny węzeł na trasie i są zastępowane nowymi przy każdym przeskoku – na wejściu do sieci MPLS pakiety są obudowywane za pomocą etykiet przez routery brzegowe __LER__ (Label Edge Router), a w węzłach sieci routery wewnętrzne __LSR__ (Label Switch Router) po odebraniu pakietu indeksują za pomocą jego etykiety tablicę, w której znajduje się kolejny węzeł na trasie i nowa etykieta – umożliwia to definiowanie różnych tras między tymi samymi punktami w sieci dla różnego rodzaju ruchu, dzięki czemu można np. rozmowy głosowe przesyłać szybszą trasą niż transfer plików, równoważąc obciążenie łączy,
+- __X.25 / Frame Relay__ – jedne z pierwszych protokołów wykorzystujących komutację pakietów – protokół X.25 obejmuje warstwę fizyczną, łącza danych i sieciową, został opracowany w czasach gdy łącza w sieciach rozległych były bardzo zawodne (zawiera więc rozbudowane mechanizmy korekcji błędów, ale wprowadza około 15 ms opóźnienia na każdy węzeł, a jego maksymalna przepustowość wynosi tylko 2 Mb/s); Frame Relay jest jego unowocześnioną wersją obejmującą tylko warstwę fizyczną i łącza danych, zaprojektowaną pod kątem szybszej transmisji danych przez stabilne łącza,
+- __ATM (Asynchronous Transfer Mode)__ – protokół bazujący na komutacji komórek, obejmujący warstwę fizyczną, łącza danych i sieciową, opracowany z myślą o stabilnych połączeniach z niskimi opóźnieniami; do transmisji danych wykorzystuje komórki o 5-bajtowym nagłówku i 48-bajtowym polu danych, wykorzystuje koncepcję wirtualnych ścieżek – trasowanie jest dokonywane tylko raz, na początku zestawiania połączenia.
+
 # Charakterystyka wybranej techniki wirtualizacji
 (to jest oczywiście dość rozległe zagadnienie i sami możecie wybrać o czym dokładnie powiecie, tu spróbowałem zebrać trochę informacji o różnych odmianach wirtualizacji, tak żebyście mieli rozeznanie w temacie)