Kierunkowe: nośniki optyczne, korekta commita

W4-INF-kierunkowe.md

@@ -27,8 +27,13 @@ Układy FPGA (_Field Programmable Gate Array_) to najbardziej skomplikowany rodz
 Do konfigurowania współczesnych układów programowalnych wykorzystuje się języki opisu sprzętu (HDL – _Hardware Description Language_), 2 najczęściej stosowane to VHDL i Verilog. Za ich pomocą opisuje się zachowanie projektowanego układu w pewnej określonej konwencji (zwanej szablonem), którą narzędzia syntezy tworzone przez producentów układów są w stanie przetłumaczyć na konfigurację konkretnego układu FPGA lub CPLD.  
 
 # Optyczne nośniki informacji
+Nośniki optyczne służą do przechowywania informacji w postaci, którą odczytuje się za pomocą wiązki światła (promienia lasera). Pierwszym optycznym nośnikiem danych były płyty __LaserDisc__ o średnicy około 30 cm, opracowane w latach 70. w Stanach Zjednoczonych do zapisu wideo (obraz w formacie analogowym, dźwięk w formacie analogowym lub cyfrowym).
 
-Współcześnie jako optyczne nośniki danych wykorzystuje się płyty o średnicy 12 cm:
-- __CD__ – najstarszy standard, do odczytu wykorzystuje falę o długości 780 nm (podczerwień), pozwala zapisać 700 MB danych lub 80 minut stereofonicznego dźwięku (w formacie PCM 16-bit z częstotliwością próbkowania 44.1 kHz)
-- __DVD__ – do odczytu wykorzystuje falę o długości 650 nm (światło czerwone), dzięki czemu uzyskano wyższą gęstość zapisu – mieści 4.7 GB danych na jednej warstwie, na płytach dwuwarstwowych mieszczących 8.5 GB danych wybór warstwy następuje przez odpowiednie zogniskowanie wiązki laserowej (pierwsza warstwa częściowo przepuszcza światło)
-- __Blu-ray__ – do odczytu wykorzystuje falę o długości 405 nm (światło niebieskie), pozwala zapisać 25 GB danych na jednej warstwie, podobnie jak na płytach DVD możliwy jest zapis dwuwarstwowy (50 GB)
+Współcześnie jako optyczne nośniki danych wykorzystuje się płyty o średnicy 12 cm, przechowujące informacje w postaci cyfrowej:
+- __CD__ – najstarszy standard (1982), do odczytu wykorzystuje falę o długości 780 nm (podczerwień), pozwala zapisać 700 MB danych lub 80 minut stereofonicznego dźwięku (w formacie PCM 16-bit z częstotliwością próbkowania 44.1 kHz),
+- __DVD__ – standard z 1995, do odczytu wykorzystuje falę o długości 650 nm (światło czerwone), dzięki czemu uzyskano wyższą gęstość zapisu – mieści 4.7 GB danych na jednej warstwie, na płytach dwuwarstwowych mieszczących 8.5 GB danych wybór warstwy następuje przez odpowiednie zogniskowanie wiązki laserowej (pierwsza warstwa częściowo przepuszcza światło),
+- __Blu-ray__ – standard z 2006, jeszcze wyższa gęstość zapisu, do odczytu wykorzystuje falę o długości 405 nm (światło niebieskie), pozwala zapisać 25 GB danych na jednej warstwie, podobnie jak na płytach DVD możliwy jest zapis dwuwarstwowy (50 GB), a w rozszerzonej wersji standardu nazywanej BDXL – nawet ośmiowarstwowy (200 GB).  
+
+Dane cyfrowe są zapisywane na płytach w spiralnej ścieżce od środka nośnika w stronę krawędzi w postaci fragmentów powierzchni odbijających (_land_) lub pochłaniających (_pit_) wiązkę światła lasera. Wykorzystywane jest kodowanie NRZI – zmiana powierzchni (pitu w land lub landu w pit) oznacza jedynkę logiczną w odczytywanym sygnale. Odbita od płyty wiązka jest wykorzystywana równocześnie do odczytu danych oraz do utrzymywania lasera w ścieżce i ogniskowania światła na płycie.
+
+Współczesne płyty mogą być zapisywane fabrycznie (jak w przypadku płyt muzycznych CD-ROM), ale mogą też być dostosowane do jednokrotnego zapisu (np. DVD-R) lub wielokrotnego zapisu i kasowania (np. CD-RW, BD-RE) przez użytkownika za pomocą nagrywarki – szczególnie duże znaczenie miały płyty CD-RW przed upowszechnieniem się nośników USB.