ISK: pamiec masowa

W4-INF-ISK-mgr.md

@@ -32,3 +32,21 @@ Jednym z podstawowych celów tworzenia domen Active Directory jest kontrola upra
 Pomiędzy różnymi domenami Active Directory można definiować jednostronne lub dwustronne relacje zaufania, aby umożliwić użytkownikom jednej domeny dostęp do zasobów innej. Domeny można też hierarchicznie łączyć w drzewo, wtedy relacje zaufania są tworzone automatycznie.
 
 Do domeny mogą należeć komputery z systemem operacyjnym Windows od wersji 2000, w edycji przeznaczonej do użytku w firmach (wersje z licencją przeznaczoną do użytku domowego są pozbawione tej funkcjonalności), a po odpowiednim skonfigurowaniu usługi Active Directory – także komputery z systemami Linux lub Unix. Kontrolerem domeny może być komputer z systemem Windows Server również od wersji 2000, albo komputer z systemem Linux i zainstalowanym serwerem Samba 4 (wariant alternatywny, w całości bazujący na oprogramowaniu otwartoźródłowym).
+
+# Sposoby zarządzania informacją i pamięciami masowymi
+
+Podstawowym sposobem zarządzania pamięciami masowymi jest grupowanie ich w macierze RAID (ang. _Redundant Array of Independent Disks_). Dyski połączone w taką macierz współpracują między sobą i są widoczne w systemie jako jedna logiczna całość. Najczęściej stosuje się następujące rodzaje RAID:
+* __RAID 0 (ang. _striping_)__ – dane są dzielone na bloki i zapisywane częściowo na każdym z dysków, co pozwala uzyskać największą możliwą pojemność (dla _N_ dysków: rozmiar najmniejszego dysku * _N_) i wysoką wydajność macierzy (równoległość operacji), kosztem niezawodności – awaria nawet jednego dysku powoduje utratę danych,
+* __RAID 1 (ang. _mirroring_)__ – dane są replikowane na każdym z dysków macierzy, co pozwala uzyskać największą możliwą niezawodność (w _N_-dyskowej macierzy możliwa jest awaria _N_-1 dysków), przy niewielkiej pojemności macierzy – równej rozmiarowi najmniejszego dysku,
+* __RAID 5__ – wymaga minimum 3 dysków, dane są dzielone na bloki w liczbie _N_-1 dla _N_-dyskowej macierzy plus 1 blok sumy kontrolnej i zapisywane na wszystkich dyskach z rozproszeniem bloków kontrolnych, co pozwala uzyskać pojemność macierzy równą rozmiarowi najmnieszego dysku * _N_-1, przy zwiększonej wydajności operacji odczytu i odporności na awarię jednego dysku (w takiej sytuacji brakujące bloki są obliczane w locie na podstawie sum kontrolnych, co wiąże się z przejściowym pogorszeniem wydajności),
+* __RAID 6__ – wymaga minimum 4 dysków, konfiguracja podobna do RAID 5 – z tą różnicą, że zapisywane są 2 bloki sumy kontrolnej, dzięki czemu macierz jest odporna na awarię dwóch dysków, ale jej pojemność jest mniejsza – równa rozmiarowi najmniejszego dysku * _N_-2.
+
+Istnieją również inne rodzaje macierzy, łączące cechy RAID 0 i 1. W zastosowaniach serwerowych (gdzie istotna jest niezawodność) najczęściej stosuje się RAID 5 i 6, albo w przypadku małych 2-dyskowych konfiguracji – RAID 1. Często stosowanym uzupełnieniem macierzy RAID jest dysk _hot spare_ – w normalnej sytuacji nieaktywny, natomiast automatycznie uruchamiany i dołączany do macierzy w razie awarii jednego z pracujących dysków. Pozwala to zminimalizować czas potrzebny na powrót macierzy RAID do pełnej sprawności po awarii. Dobrą praktyką jest budowanie macierzy RAID z dysków różnych producentów lub z dysków tego samego producenta, ale z różnych serii produkcyjnych – pozwala to uchronić macierz przed utratą z powodu awarii kilku dysków w zbliżonym czasie na skutek wady fabrycznej. Warto też mieć na miejscu rezerwowy dysk na wymianę, co niby jest oczywiste, ale chyba jednak nie zawsze – doświadczenia własne ;-)
+
+Macierz RAID może być zarządzana przez sprzętowy kontroler (co odciąża procesor komputera – często, choć nie zawsze, stosowane w sprzęcie serwerowym) lub przez system operacyjny (co z kolei pozwala stworzyć taką macierz właściwie na dowolnej maszynie).
+
+Pamięć masową można centralizować i udostępniać innym komputerom przez sieć. Zaletą takiego podejścia jest często lepsze wykorzystanie przestrzeni dyskowej i możliwość łatwiejszego zabezpieczenia przed utratą danych (np. strategia kopii zapasowych konieczna tylko dla jednego, centralnego systemu). Stosuje się tutaj dwie zbliżone, ale różniące się sposobem działania techniki:
+* __NAS (ang. _Network-Attached Storage_)__ – dostęp do danych jest realizowany na poziomie plikowym za pomocą protokołów udostępniania plików przez sieć IP (np. SMB – Windows, NFS – Linux i inne systemy uniksowe), system plików jest obsługiwany po stronie serwera,
+* __SAN (ang. _Storage Area Network_)__ – dostęp do danych jest realizowany na poziomie blokowym za pomocą specjalnych sieci (np. Fibre Channel) lub protokołów wykorzystujących sieć IP (np. iSCSI), system plików jest obsługiwany po stronie klienta – z jego punktu widzenia dysk sieciowy widoczny jest jako wirtualne urządzenie, a przez sieć transmitowane są komendy podobne do używanych w komunikacji z lokalnymi dyskami.
+
+Rozwiązanie NAS przydatne jest przede wszystkim wtedy, kiedy wielu użytkowników współdzieli pliki przechowywane na serwerze. Z kolei rozwiązanie SAN pozwala wykorzystywać na wyłączność różnym komputerom (np. serwerom) zdalnie udostępnioną pamięć masową do przechowywania danych, zamiast dysków lokalnych – ponieważ do tego samego fragmentu pamięci udostępnionej na poziomie blokowym równocześnie dostęp może mieć tylko jeden klient.